چشم زنبور

سلام

مطلب امروز هم مثل مطالب گذشته خیلی با حال است می گین نه پس بخونیدش.

س:زنبور دنیا را چگونه می بیند؟

ج:اگر چشمهای مرکّب حشرات و خرچنگ ها را بزرگ کنیم با درخشش برلیان مانند خود باور نکردنی و عجیب به نظر می آیند.چشمهای مرکّب,چشم یکپارچه و یا چشم کمپلکس نیز نامیده می شود,زیرا هر چشم مرکّب,از تعداد بسیاری چشم منفرد مشابه و گوه شکل(مثلثی شکل) تشکیل شده است.در حشرات بی بال اولّیه,چشم مرکّب,فقط 12 چشم ساده دارد.در زنبور این تعداد به 5000 چشم می رسد و در سنجاقکهای بزرگ تا 30000 چشم ساده در هر چشم مرکّب یافت می شود.

راستی دنیا از طریق این عضو حسی نادر در نظر جانوران چگونه جلوه می کند؟

برای یافتن پاسخ این سوال,اول نگاهی به ساخت ظریف چشم منفرد سه گانه(چشم ساده)زنبور می اندازیم.

چون هر چشم ساده با چشم همجوار خود 2 تا 5 درجه زاویه دارد,هر چشم فقط چهار چوب مبهمی از تصویر دریافتی را ترسیم می کند(حدود 70 خط تصویری; در مقایسه با تلویزیون که 625 خط تصویری دارد!).

امّا تصویر خورشید فقط در یک چشم ساده یکتا می افتد:یک دستگاه جهت یاب مناسب برای تنظیم مسیر,به هنگام پرواز بر اساس جهت تابش و وضعیت خورشید.

ولی آیا زنبور نباید علاوه بر این قادر به تشخیص انواع شکوفه ها و گلهای دارای شهد گیاهی نیز باشد؟

برنده جایزه نوبل کارل.فون.فریش به تحقیق در این مورد پرداخت.در اشکال هندسی زیر,شیوه تحقیق او نمایش داده شده است.

توضیح شکل:زنبور شناس معروف مونیخی پروفسور کارل فون فریش,تشخیص داد که زنبورها نمی توانند شکلهای ردیف A را از هم تمیز دهند.همین طور,اشکال هندسی ردیف B ,نیز برای زنبور های کارگر جمع کننده شهد,یک سان به نظر میرسد.اما مشاهده می شود که زنبورها به طرز خارق العاده ای در تمایز و تشخیص اشکال گلهای ردیف C کمترین مشکلی ندارند,هر چند که انسان گمان می کند,این کار مشکل تر از تمیز دادن تفاوت بین دایره و مثلث است.

در هر صورت زنبورها نخست در فاصله 5/. متری,و پس از آن بوی گل,آنها را به سمت خود کشید,گلهای دارای شهد را تشخیص می دهند.

از اینجا معلوم می شود آنچه که چشم حشره ممکن است ببیند,تنها تابع بینایی نیست,بلکه به تجزیه وتحلیل برداشتهای حسی در دستگاه اعصاب هم بستگی دارد

توضیح شکل:سه چشم ساده از هزاران چشم ساده یک چشم مرکب زنبور.نور از طریق عدسی( A) و مخروط کریستالی ( B) به ساقه بینایی(C )می رسد.ساقه نور را مانند یک فیبر نوری به پایین و به داخل حفره و هم زمان به سلولهای جانبی بینایی (D )هدایت می کند.هر چشم ساده توسط سلولهای رنگین(رنگین یاخته ها)(E )از چشم مجاور,مجزا و در برابر نور غیر قابل نفوذ شده است.